Những điều cần biết về ghép thận

Suy thận là một tình trạng nguy hiểm, đe dọa tính mạng khi thận không thể thực hiện đúng chức năng lọc chất cặn bã và chất thải ra khỏi cơ thể. Ở giai đoạn cuối, suy thận sẽ dẫn đến tình trạng nguy kịch nếu không được can thiệp đúng cách. Trong những trường hợp này, phẫu thuật ghép thận trở thành lựa chọn điều trị quan trọng, mang lại cơ hội sống mới cho bệnh nhân. Vậy những điều cần biết về phẫu thuật ghép thận là gì?

Ghép thận là gì?

Ghép thận là phương pháp y tế tiên tiến nhằm chuyển một quả thận lành mạnh từ người hiến tặng vào cơ thể người bệnh, nhằm thay thế chức năng của quả thận bệnh hoặc không còn hoạt động. Nguồn thận ghép có thể đến từ người cho sống (thường là người thân) hoặc từ người hiến tặng quá cố.

Tình trạng mất chức năng thận này, được gọi là bệnh thận mãn tính giai đoạn cuối hoặc suy thận, là lý do phổ biến nhất để cần ghép thận.

Có thể tái tạo một phần các chức năng của thận bằng quy trình lọc máu được gọi là thẩm tách. Tuy nhiên, điều này có thể gây bất tiện và tốn thời gian, do đó, ghép thận là phương pháp điều trị suy thận được lựa chọn bất cứ khi nào có thể.

Ghép thận thường được lựa chọn để điều trị suy thận hơn việc chạy thận suốt đời. Ghép thận có thể điều trị bệnh thận mãn tính hoặc bệnh thận giai đoạn cuối để giúp tăng chất lượng cuộc sống tốt hơn, giảm nguy cơ tử vong, ít hạn chế chế độ ăn uống hơn, chi phí điều trị thấp hơn.

Đối tượng nào cần phải ghép thận

Ghép thận thường được chỉ định cho những trường hợp sau:

• Bệnh nhân bị bệnh thận mãn tính giai đoạn cuối (suy thận vĩnh viễn)
• Những bệnh lý về thận gây hư hại nặng, mất hoàn toàn chức năng như: bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, viêm cầu thận kéo dài, bệnh thận đa nang,…

Quy trình ghép thận diễn ra như thế nào?

Quá trình ghép thận đòi hỏi sự chuẩn bị chu đáo từ cả bệnh nhân và đội ngũ y tế. Các bước chính gồm:

Bước 1: Đánh giá, khám tổng thể tình trạng bệnh nhân

• Thăm khám lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm máu để đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể.
• Tìm kiếm nguồn thận phù hợp: Đánh giá xét nghiệm tương thích giữa người hiến – người nhận.

Bước 2: Chuẩn bị phẫu thuật

• Lựa chọn đội ngũ phẫu thuật giàu kinh nghiệm tại cơ sở uy tín.
• Hoàn tất các thủ tục giấy tờ, cam kết trước khi đi đến bước tiếp theo.

Bước 3: Phẫu thuật ghép thận

• Người hiến tặng sẽ được lấy quả thận khỏe mạnh ra khỏi cơ thể.
• Bác sĩ tiến hành ghép thận vào vị trí mới cho người nhận qua phẫu thuật kỹ thuật cao.
• Thực hiện nối mạch máu, đường dẫn nước tiểu để quả thận mới hoạt động tốt.

Bước 4: Hồi phục sau phẫu thuật

• Người nhận cần được theo dõi, chăm sóc để phòng các biến chứng sau mổ ghép.
• Tiếp tục điều trị nội khoa, uống thuốc ức chế miễn dịch suốt đời để tránh đào thải.
• Tái khám và xét nghiệm định kỳ để đánh giá chức năng thận ghép.

Lợi ích và rủi ro cần cân nhắc khi ghép thận

Lợi ích của việc ghép thận thành công:

• Giải phóng khỏi gánh nặng, bất tiện của thẩm tách máu suốt đời.
• Kéo dài tuổi thọ, cải thiện chất lượng cuộc sống.
• Ít hạn chế về chế độ ăn uống và sinh hoạt hơn so với chạy thận.

Rủi ro và biến chứng tiềm tàng:

• Nguy cơ đào thải, cơ thể không chấp nhận thận ghép.
• Tác dụng phụ của thuốc ức chế miễn dịch: tăng nguy cơ ung thư, lở loét, nhiễm trùng,…
• Thận ghép bị tắc nghẽn mạch máu, đường dẫn nước tiểu gây biến chứng nặng.
• Nguy cơ tử vong, đau tim, đột quỵ trong một số trường hợp hiếm gặp.

Tăng tỷ lệ sống sót sau ghép thận bằng cách nào

Để đảm bảo thành công lâu dài sau ghép thận tránh hiện tượng thải ghép thận, điều cần thiết là bệnh nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn từ đội ngũ y tế:

• Chăm sóc vết mổ, không để xảy ra nhiễm trùng sau ghép.
• Tuân thủ đúng phác đồ thuốc Cellcept chống đào thải suốt đời, không tự ý bỏ hoặc thay đổi liều lượng.
• Khám tái định kỳ đầy đủ, làm các xét nghiệm theo dõi sát sao.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt khoa học sẽ giúp quá trình phục hồi diễn ra suôn sẻ.
• Lối sống lành mạnh, tránh rượu bia, khói thuốc, chất gây nghiện.
• Thông báo ngay cho bác sĩ khi có biểu hiện bất thường.

Phẫu thuật ghép thận là hướng đi mới, đầy hứa hẹn để người bệnh có thể sống tốt hơn với bệnh thận mãn tính hiểm nghèo. Với kiến thức sẵn có từ các chuyên gia y tế và ý chí vượt qua của bản thân, ghép thận chắc chắn sẽ là cơ hội có một lần trong đời, mở ra tương lai đáng sống hơn.

Chế Độ Sinh Hoạt & Phòng Ngừa

Chế độ sinh hoạt:

Ngay sau khi cấy ghép, nên đi bộ nhiều nhất có thể. Dần dần, hãy bắt đầu kết hợp nhiều hoạt động thể chất hơn vào cuộc sống hàng ngày bao gồm tham gia ít nhất 30 phút tập thể dục vừa phải năm ngày một tuần. Đi bộ, đi xe đạp, bơi lội, tập luyện sức bền ít tác động và các hoạt động thể chất khác.

Thận mới sẽ tạo ra nước tiểu giống như thận của chính bệnh nhân. Thường thì điều này bắt đầu ngay lập tức. Trong những trường hợp khác, có thể mất vài ngày và có thể cần lọc máu tạm thời cho đến khi thận mới bắt đầu hoạt động bình thường.

Có thể bị đau nhức xung quanh vết mổ khi đang lành. Hầu hết những người được ghép thận có thể trở lại làm việc và các hoạt động bình thường khác trong vòng tám tuần sau khi cấy ghép.

Không nâng vật nặng hơn 10 pound (4.5kg) hoặc tập thể dục ngoài đi bộ cho đến khi vết thương lành (thường là khoảng sáu tuần sau khi phẫu thuật).

Thường xuyên kiểm tra sức khỏe khi hồi phục. Sau khi xuất viện, cần theo dõi chặt chẽ trong vài tuần để kiểm tra xem quả thận mới hoạt động tốt như thế nào và để đảm bảo rằng cơ thể không thải ghép.

Dùng thuốc trong suốt phần đời còn lại. Các loại thuốc được gọi là thuốc ức chế miễn dịch (thuốc chống đào thải) giúp giữ cho hệ thống miễn dịch không tấn công và thải ghép. Các loại thuốc bổ sung giúp giảm nguy cơ mắc các biến chứng khác, chẳng hạn như nhiễm trùng sau khi cấy ghép.

Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị. Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng. Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị. Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Bệnh nhân cần lạc quan. Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.

Chế độ dinh dưỡng:

Sau khi ghép thận, cần phải điều chỉnh chế độ ăn uống để giữ cho quả thận mới khỏe mạnh và hoạt động tốt. Một số loại thuốc có thể làm tăng cảm giác thèm ăn và khiến dễ tăng cân hơn. Nhưng việc đạt và duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống và tập thể dục cũng quan trọng đối với những người được ghép tạng cũng như đối với những người khác để giảm nguy cơ mắc bệnh tim, huyết áp cao và tiểu đường.

Cần theo dõi lượng calo tiêu thụ hoặc hạn chế thực phẩm nhiều đường và chất béo. Ăn ít nhất năm phần trái cây và rau mỗi ngày. Tránh bưởi chùm và nước ép bưởi chùm do ảnh hưởng của nó đối với một nhóm thuốc ức chế miễn dịch (chất ức chế calcineurin).

Có đủ chất xơ trong chế độ ăn uống hàng ngày. Uống sữa ít béo hoặc ăn các sản phẩm từ sữa ít béo khác, điều này rất quan trọng để duy trì mức canxi và phốt pho tối ưu. Ăn thịt nạc, thịt gia cầm và cá. Duy trì chế độ ăn ít muối và ít chất béo. Tuân theo các hướng dẫn về an toàn thực phẩm. Uống đủ nước mỗi ngày.