Vì Sao Bạn Có Thể Mắc Sốt Xuất Huyết Nhiều Lần?

Vì Sao Bạn Có Thể Mắc Sốt Xuất Huyết Nhiều Lần? Giải Đáp Chi Tiết Từ Chuyên Gia

Sốt xuất huyết là một trong những căn bệnh phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt vào mùa mưa khi muỗi vằn – trung gian truyền bệnh – sinh sôi mạnh mẽ. Nhiều người thắc mắc: “Tại sao một người có thể mắc sốt xuất huyết nhiều lần trong đời?” Để giải đáp câu hỏi này, chúng ta cần tìm hiểu về nguyên nhân, cơ chế lây nhiễm và cách cơ thể phản ứng với virus Dengue – tác nhân chính gây ra bệnh. Hãy cùng khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.

Sốt Xuất Huyết Là Gì?

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, lây lan qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn). Đây là loại muỗi hoạt động chủ yếu vào ban ngày, đặc biệt ở những khu vực ẩm ướt, đông dân cư. Khi một người bị muỗi mang virus cắn, virus sẽ xâm nhập vào cơ thể, gây ra các triệu chứng như sốt cao, đau đầu, đau cơ, phát ban, và trong trường hợp nặng có thể dẫn đến xuất huyết nội tạng hoặc tử vong.

Theo các chuyên gia y tế, sốt xuất huyết không chỉ là vấn đề sức khỏe cá nhân mà còn là thách thức lớn đối với cộng đồng, đặc biệt tại các quốc gia nhiệt đới như Việt Nam. Điều đáng chú ý là một người có thể mắc bệnh không chỉ một mà nhiều lần trong đời. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này?

Vì Sao Có Thể Mắc Sốt Xuất Huyết Nhiều Lần?

Câu trả lời nằm ở đặc điểm của virus Dengue. Theo Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hà – nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, virus Dengue có 4 chủng khác nhau, được ký hiệu là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Mỗi chủng virus này hoạt động độc lập, nghĩa là khi bạn nhiễm một chủng, cơ thể sẽ tạo ra miễn dịch với chủng đó, nhưng không bảo vệ bạn khỏi 3 chủng còn lại.

1. Cơ Chế Miễn Dịch Hạn Chế

Khi một người bị sốt xuất huyết lần đầu, hệ miễn dịch sẽ sản sinh kháng thể để chống lại chủng virus gây bệnh (ví dụ DEN-1). Sau khi hồi phục, người đó có khả năng miễn dịch suốt đời với DEN-1, nhưng vẫn có nguy cơ nhiễm các chủng khác như DEN-2, DEN-3 hoặc DEN-4 nếu bị muỗi mang virus cắn lần nữa. Đây chính là lý do một người có thể mắc sốt xuất huyết tới 4 lần trong đời, tương ứng với 4 chủng virus.

2. Nguy Cơ Biến Chứng Ở Lần Nhiễm Sau

Đáng lo ngại hơn, lần nhiễm thứ hai hoặc thứ ba thường nghiêm trọng hơn lần đầu. Theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp – chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, khi cơ thể đã có kháng thể từ lần nhiễm trước, việc nhiễm một chủng virus khác có thể kích hoạt hiện tượng “tăng cường miễn dịch phụ thuộc kháng thể” (Antibody-Dependent Enhancement – ADE). Hiện tượng này khiến virus dễ dàng xâm nhập vào tế bào miễn dịch, làm bệnh nặng hơn với các triệu chứng như xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng, hoặc thậm chí xuất huyết nội tạng.

3. Sự Lưu Hành Của Nhiều Chủng Virus

Tại Việt Nam, cả 4 chủng virus Dengue đều lưu hành, đặc biệt ở các tỉnh miền Nam và miền Trung. Mỗi năm, tùy vào điều kiện khí hậu và dịch tễ, một hoặc nhiều chủng có thể bùng phát thành dịch. Điều này làm tăng khả năng một người tiếp xúc với các chủng khác nhau qua thời gian, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh nhiều lần.

Triệu Chứng Sốt Xuất Huyết Qua Từng Lần Nhiễm

Dù nguyên nhân là do các chủng virus khác nhau, triệu chứng sốt xuất huyết thường có những điểm tương đồng. Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng có thể khác nhau tùy thuộc vào lần nhiễm bệnh:

• Lần đầu tiên: Thường xuất hiện sốt cao (39-40°C), đau đầu, đau nhức cơ và khớp, phát ban đỏ. Nếu được chăm sóc tốt, bệnh nhân có thể tự hồi phục sau 7-10 ngày.
• Lần thứ hai trở đi: Ngoài các triệu chứng trên, người bệnh có thể gặp biến chứng như xuất huyết dưới da (chấm đỏ), chảy máu cam, chảy máu chân răng, hoặc nặng hơn là sốc Dengue do mất máu và giảm huyết áp đột ngột.

Vì vậy, khi có dấu hiệu nghi ngờ sốt xuất huyết, người bệnh cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được xét nghiệm và điều trị kịp thời.

Làm Thế Nào Để Phòng Ngừa Sốt Xuất Huyết?

Dù bạn đã từng mắc sốt xuất huyết hay chưa, việc phòng ngừa vẫn là yếu tố then chốt để giảm nguy cơ nhiễm bệnh. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả:

1. Loại Bỏ Nơi Sinh Sản Của Muỗi

Muỗi Aedes aegypti thường đẻ trứng ở các vật chứa nước như lốp xe cũ, chậu cây, bình hoa, hoặc lu nước không đậy kín. Hãy dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, đổ bỏ nước đọng và đậy kín các dụng cụ chứa nước để ngăn muỗi sinh sản.

2. Sử Dụng Biện Pháp Bảo Vệ Cá Nhân

• Ngủ màn, kể cả ban ngày, để tránh muỗi đốt.
• Mặc quần áo dài tay, sáng màu khi ra ngoài.
• Sử dụng kem chống muỗi hoặc bình xịt đuổi muỗi chứa DEET hoặc các thành phần an toàn khác.

3. Tăng Cường Sức Đề Kháng

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể chống lại virus. Hãy bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, chanh, ổi) và kẽm (hải sản, hạt óc chó) để tăng cường hệ miễn dịch.

4. Theo Dõi Dịch Bệnh Trong Cộng Đồng

Khi khu vực bạn sống có ca sốt xuất huyết, hãy chủ động theo dõi thông tin từ cơ quan y tế địa phương và tuân thủ các khuyến cáo phòng chống dịch.

Sốt Xuất Huyết Có Vắc-Xin Phòng Ngừa Không?

Hiện nay, vắc-xin phòng sốt xuất huyết (Dengvaxia) đã được phê duyệt ở một số quốc gia, nhưng tại Việt Nam, việc sử dụng còn hạn chế và chỉ áp dụng cho những người từng nhiễm bệnh ít nhất một lần. Theo các chuyên gia, vắc-xin này hiệu quả nhất ở nhóm tuổi 9-45 và giúp giảm nguy cơ bệnh nặng khi nhiễm các chủng khác. Tuy nhiên, người chưa từng mắc sốt xuất huyết không nên tiêm vì có thể làm tăng nguy cơ biến chứng nếu nhiễm bệnh sau đó.

Nếu bạn quan tâm đến vắc-xin, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cụ thể dựa trên tình trạng sức khỏe và tiền sử bệnh lý.

Sốt Xuất Huyết Ở Việt Nam: Thực Trạng Và Giải Pháp

Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ mắc sốt xuất huyết cao nhất khu vực Đông Nam Á. Theo Bộ Y tế, mỗi năm có hàng chục nghìn ca mắc bệnh, với hàng trăm trường hợp tử vong, đặc biệt vào mùa mưa (tháng 6-11). Các tỉnh thành như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng và các khu vực nông thôn miền Trung thường ghi nhận số ca mắc cao.

Để kiểm soát dịch bệnh, chính phủ đã triển khai nhiều chiến dịch như phun hóa chất diệt muỗi, tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng và hỗ trợ y tế tại các điểm nóng. Tuy nhiên, sự hợp tác từ mỗi cá nhân vẫn là yếu tố quyết định để giảm thiểu nguy cơ lây lan.

Kết Luận

Sốt xuất huyết là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu chúng ta hiểu rõ nguyên nhân và cách thức lây lan. Việc một người mắc bệnh nhiều lần bắt nguồn từ sự tồn tại của 4 chủng virus Dengue khác nhau, cùng với cơ chế miễn dịch đặc biệt của cơ thể. Để bảo vệ bản thân và gia đình, hãy chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh và theo dõi sức khỏe thường xuyên.

Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc người thân có dấu hiệu sốt xuất huyết, đừng chần chừ mà hãy đến cơ sở y tế gần nhất. Sức khỏe là tài sản quý giá, và việc hành động kịp thời có thể cứu sống một mạng người. Hãy chia sẻ bài viết này để nâng cao nhận thức cộng đồng về sốt xuất huyết nhé!

Xem thêm:

1. Một số bệnh truyền nhiễm thường gặp
2. Bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, bạn cần biết!
3. Các nhóm thuốc an thần gây ngủ phổ biến