Contents
Chẩn đoán và điều trị ngộ độc opiat
Ngộ độc opiat là một tình trạng cấp cứu y tế nghiêm trọng và tiềm ẩn nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và xử lý đúng cách, đúng lúc. Đây là vấn đề mà mọi người trong cộng đồng đều cần nhận thức rõ để có thể phòng ngừa và xử lý kịp thời, cứu sống những nạn nhân. Bài viết sau hướng dẫn Chẩn đoán và điều trị ngộ độc opiat
Nguyên nhân gây ngộ độc opiat
Ngộ độc opiat thường xảy ra do sử dụng quá liều các chất gây nghiện thuộc nhóm opiat, trong đó phổ biến nhất là heroin, morfin, oxycodon, hydrocodnon, fentanyl,… Những người nghiện ma túy thường có xu hướng tăng liều để tìm kiếm cảm giác khoái lạc mạnh hơn, từ đó dễ bị quá liều dẫn đến ngộ độc. Bên cạnh đó, ngộ độc cũng có thể xảy ra do vô tình uống phải liều quá cao của các loại thuốc điều trị chứa opiat cho những người không nghiện.
Triệu chứng của ngộ độc opiat
- Giảm ý thức: Người bệnh sẽ biểu hiện các mức độ giảm ý thức khác nhau từ lờ đờ, mệt mỏi, nói năng lắp bắp cho đến hôn mê sâu.
- Đồng tử nhỏ tối: Do tác dụng của opiat lên hệ thần kinh phó giao cảm làm co đồng tử.
- Suy hô hấp: Là triệu chứng nguy hiểm nhất do opiat gây ức chế trung tâm hô hấp. Tần số và biên độ hô hấp sẽ giảm dần dẫn đến tích tụ khí CO2, toan hô hấp, thiếu oxy nghiêm trọng.
- Ảnh hưởng hệ tim mạch: Hạ huyết áp, nhịp tim chậm là do tác dụng của opiat trên hệ thần kinh giao cảm.
- Triệu chứng đường tiêu hóa: Buồn nôn, táo bón, giảm nhu động ruột.
Chẩn đoán ngộ độc opiat
Xét nghiệm sàng lọc nhanh
Xét nghiệm nước tiểu bằng que thử hay xét nghiệm máu cho kết quả dương tính với opiat.
Xét nghiệm huyết học
Công thức máu toàn phần: Phát hiện thiếu máu, rối loạn đông máu,…
Sinh hóa máu: Đánh giá chức năng gan, thận để phát hiện các tổn thương phụ.
Chẩn đoán hình ảnh
Nếu nghi ngờ chấn thương sọ não, cần chụp X-quang sọ não hoặc CT Scan não để loại trừ.
Cấy máu
Nếu có dấu hiệu của nhiễm trùng như sốt, rét run, cần cấy máu toàn thân để phát hiện loại vi khuẩn gây bệnh, quyết định kháng sinh điều trị cho phù hợp.
Đọc thêm:
Thuốc cai nghiện ma túy tại nhà
Điều trị ngộ độc opiat
Hồi sức hô hấp
Đây là bước quan trọng hàng đầu, nhằm đảm bảo đủ ô xy cung cấp cho não và cơ quan khác, ngăn ngừa tổn thương não do thiếu ô xy kéo dài.
Cung cấp nguồn oxy qua mặt nạ, đặt nội khí quản hoặc đặt ống thở ở những trường hợp nặng.
Nếu suy hô hấp trầm trọng, phải sử dụng máy thở xâm nhập để thông khí nhân tạo.
Theo dõi sát chỉ số oxy trong máu qua khí máu động mạch định kỳ, đồng thời theo dõi điện tim đồ liên tục để phát hiện các rối loạn nhịp tim.
Thuốc Naloxone giải độc đối kháng
Naloxone có tác dụng đảo ngược các tác dụng của opiat tại các thụ thể trong não và cơ thể bằng cách cạnh tranh chiếm chỗ với opiat.
Naloxone được tiêm tĩnh mạch với liều khởi đầu 0,4 – 2mg, sau đó theo dõi và tiếp tục duy trì liều 2/3 liều ban đầu nếu cần.
Cần đặc biệt theo dõi phản ứng ngừng đột ngột tác dụng của opiat có thể gây co giật, loạn thần kinh.
Điều trị triệu chứng và biến chứng
Truyền dịch điều chỉnh hạ huyết áp, bù đắp mất nước, điện giải.
Sử dụng thuốc chống đau khi có triệu chứng co giật, trầm cảm hô hấp
Kháng sinh điều trị nhiễm trùng phụ nếu có (viêm nội tâm mạc, viêm phổi) dựa vào kết quả cấy máu và thăm khám lâm sàng.
Phòng ngừa chống tái nghiện
Sau khi vượt qua giai đoạn cấp cứu, cần chuyển sang điều trị duy trì, giảm nhu cầu sử dụng ma túy và ngăn ngừa tái nghiện
Sử dụng naltrexone sau giải độc: Naltrexone có khả năng chặn hoàn toàn đường tiếp nhận ma túy vào cơ thể, giúp duy trì tình trạng cai nghiện trong thời gian dài, chống tái nghiện trở lại.
Ngộ độc opiat là tình huống y tế cấp cứu nguy hiểm có thể diễn ra bất cứ lúc nào, không chỉ với người nghiện mà ngay cả những ai vô tình dùng phải thuốc điều trị có chứa opiat với liều lượng quá cao. Phát hiện sớm các dấu hiệu như giảm ý thức, thở chậm, đồng tử nhỏ và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ hồi sức và giải độc kịp thời là điều vô cùng quan trọng để tránh những hậu quả không mong muốn.
Với sự điều trị tích cực và đồng bộ cấp cứu – hồi sức – điều trị hậu quả – tư vấn dự phòng, đa số các trường hợp ngộ độc opiat đều có thể được cứu sống và hồi phục sức khỏe hoàn toàn. Song con đường dài phòng chống lạm dụng ma túy vẫn còn rất nhiều khó khăn, đòi hỏi phải có sự chung tay và cố gắng lớn từ cả cộng đồng.
Nâng cao hiểu biết về nguy cơ và hậu quả nghiêm trọng của ngộ độc opiat, chủ động phòng ngừa và sẵn sàng hành động cứu sống nạn nhân khi cần thiết là trách nhiệm của tất cả chúng ta vì một cộng đồng lành mạnh và an toàn phòng chống tệ nạn ma túy.
