Suy tuyến thượng thận là một bệnh nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức đề kháng và chất lượng cuộc sống. Bệnh có thể xuất phát từ nguyên nhân nguyên phát hoặc thứ phát, và có thể không có triệu chứng cụ thể. Nguy cơ cao hơn xuất hiện ở người từ 30 – 50 tuổi.
Contents
Tuyến thượng thận là gì?
Tuyến thượng thận, nằm ở đỉnh đầu của cả hai quả thận, là một tuyến nội tiết nhỏ có hình tam giác. Kích thước của nó tương đương với quả óc chó, cao khoảng 2 – 4cm, dài 3 – 5cm, và trọng lượng khoảng 5 – 6g. Tuyến thượng thận được chia thành hai phần là vỏ và thượng thận.
Vai trò của tuyến thượng thận?
- Tủy thượng thận sản xuất adrenalin và noradrenalin duy trì huyết áp và nhịp tim.
- Vỏ thượng thận bài tiết hormone mineralocorticoid, glucocorticoid và androgen, đồng thời điều chỉnh chuyển hóa, miễn dịch, thể tích tuần hoàn, huyết áp, và sinh dục thứ phát (nữ giới) qua androgen.
- Trục dưới đồi của tuyến thượng thận tăng cường sản xuất cortisol khi cơ thể gặp căng thẳng.
- Các hormone này đóng vai trò quan trọng trong duy trì sự sống, và bất kỳ vấn đề nào của tuyến thượng thận đều có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác trong cơ thể.
Nguyên nhân gây suy tuyến thượng thận
Có 2 nguyên nhân chính là nguyên nhân nguyên phát và thứ phát:
Suy tuyến thượng thận nguyên phát
- Tới 80% trường hợp suy tuyến thượng thận do các bệnh tự miễn.
- Suy tuyến thượng thận do lao thượng thận.
- Hủy hoại thượng thận do sử dụng các loại thuốc như rifampicin hoặc trong trường hợp phải loại bỏ cả hai tuyến thượng thận.
- Hủy hoại thượng thận do yếu tố như nhiễm nấm, nhiễm HIV,…
Suy tuyến thượng thận thứ phát
- Sử dụng corticoid ngoại sinh trong thời gian dài.
- Nhiễm khuẩn thâm nhiễm trong trường hợp lao.
- Ung thư di căn đến tuyến thượng thận.
- Vấn đề bất thường liên quan đến tuyến yên do di căn.
- Chấn thương di căn đến tuyến thượng thận.
- Phát triển viêm tuyến yên lympho bào.
Bệnh suy tuyến thượng thận có thể chữa khỏi được không?
Suy tuyến thượng thận chưa thể hoàn toàn chữa khỏi, và hầu hết người mắc phải cần sử dụng thuốc suốt đời để bổ sung hormone. Phương pháp chính là sử dụng corticosteroid để bổ sung cortisol và aldosterone, hormone tuyến thượng thận bị thiếu. Đối với việc sử dụng thuốc dài hạn, người bệnh có thể tăng cường bổ sung canxi và sử dụng thuốc an thần để giảm tác dụng phụ.
Chế độ ăn uống cũng quan trọng trong điều trị suy tuyến thượng thận
- Tiêu thụ thực phẩm giàu protein và chất béo tốt để chuyển hóa thành glucose.
- Bổ sung vitamin C để hỗ trợ hệ miễn dịch và sản xuất cortisol.
- Tiêu thụ thực phẩm giàu vitamin nhóm B, đặc biệt là B5 và B6, quan trọng cho sản xuất hormone.
- Uống đủ nước hàng ngày để duy trì cân bằng nước cơ thể.
Lưu ý rằng bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ và không tự ý bổ sung nếu không có sự hướng dẫn cụ thể. Xem thêm: 8 điều phải biết về tăng sản và suy vỏ thượng thận
Kết Luận
Suy tuyến thượng thận ở Việt Nam thường phát sinh do việc sử dụng corticoid kéo dài, đặc biệt là trong trường hợp bệnh nhân mắc hen suyễn hoặc viêm khớp. Do đó, quan trọng nhất là mọi người không nên tự ý sử dụng thuốc mà không thăm khám hoặc không có chỉ định từ bác sĩ.
