Contents
Hướng Dẫn Mới Nhất Từ Bộ Y Tế Về Chẩn Đoán Và Điều Trị Bệnh Sởi Năm 2025
Bệnh sởi là một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt đối với trẻ em, và có khả năng lây lan nhanh chóng trong cộng đồng nếu không được kiểm soát kịp thời. Nhằm ứng phó với tình hình dịch bệnh có thể bùng phát, Bộ Y tế Việt Nam đã ban hành hướng dẫn mới nhất về chẩn đoán và điều trị bệnh sởi vào ngày 26/3/2025.
Tài liệu này không chỉ cung cấp các tiêu chuẩn y khoa cập nhật mà còn hỗ trợ nhân viên y tế trong việc nhận diện, xử lý và phòng ngừa bệnh hiệu quả. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về các nội dung quan trọng trong hướng dẫn này, từ triệu chứng, cách chẩn đoán đến phác đồ điều trị phù hợp.
Bệnh Sởi Là Gì?
Bệnh sởi do virus sởi (Measles virus) gây ra, thuộc họ Paramyxoviridae. Đây là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc với giọt bắn chứa virus từ người bệnh. Trẻ em chưa được tiêm phòng hoặc người lớn có hệ miễn dịch suy yếu là đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), dù vắc-xin sởi đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong, bệnh vẫn gây ra hàng trăm nghìn ca mắc mỗi năm trên toàn cầu, đặc biệt ở các khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp.
Tại Việt Nam, dù chương trình tiêm chủng mở rộng đã đạt nhiều thành tựu, nguy cơ bùng phát dịch sởi vẫn tồn tại do một số yếu tố như tỷ lệ tiêm chủng không đồng đều, sự chủ quan của người dân và biến đổi của virus. Hướng dẫn mới từ Bộ Y tế ra đời nhằm cập nhật kiến thức y khoa, đảm bảo các cơ sở y tế trên cả nước áp dụng thống nhất và hiệu quả trong việc đối phó với bệnh sởi.
Triệu Chứng Của Bệnh Sởi
Theo tài liệu của Bộ Y tế, bệnh sởi được chia thành các giai đoạn với những biểu hiện đặc trưng, giúp nhân viên y tế dễ dàng nhận diện:
Giai đoạn khởi phát (2-4 ngày):
- Sốt cao (thường trên 38,5°C), có thể kèm theo mệt mỏi, chán ăn.
- Viêm đường hô hấp trên: ho, sổ mũi, đau họng.
- Viêm kết mạc: mắt đỏ, chảy nước mắt, nhạy cảm với ánh sáng.
- Xuất hiện dấu hiệu Koplik – những chấm trắng nhỏ bên trong niêm mạc má, thường xuất hiện trước khi phát ban.
Giai đoạn toàn phát (3-5 ngày):
- Phát ban đặc trưng: ban đỏ mịn, bắt đầu từ sau tai, lan xuống mặt, cổ, thân mình rồi đến tay chân. Ban thường tồn tại khoảng 5-7 ngày rồi lặn dần, để lại vết thâm trên da.
- Sốt vẫn tiếp diễn, có thể lên đến 40°C.
Giai đoạn hồi phục:
- Ban lặn, sốt giảm, nhưng người bệnh vẫn cần được theo dõi để tránh biến chứng.
Hướng dẫn nhấn mạnh rằng việc nhận biết sớm các triệu chứng, đặc biệt là dấu hiệu Koplik, đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán chính xác, tránh nhầm lẫn với các bệnh khác như rubella hay sốt xuất huyết.
Cách Chẩn Đoán Bệnh Sởi
Để chẩn đoán bệnh sởi, Bộ Y tế khuyến cáo kết hợp giữa lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng, bao gồm:
Chẩn đoán lâm sàng:
Dựa trên các dấu hiệu điển hình như sốt cao liên tục, phát ban theo thứ tự đặc trưng và dấu hiệu Koplik. Nhân viên y tế cần khai thác tiền sử tiếp xúc với người nghi mắc sởi trong vòng 7-21 ngày trước đó (thời kỳ ủ bệnh).
Xét nghiệm cận lâm sàng:
- Xét nghiệm huyết thanh học: phát hiện kháng thể IgM đặc hiệu chống virus sởi, thường dương tính từ ngày thứ 3 sau khi phát ban.
- PCR (Polymerase Chain Reaction): phát hiện RNA của virus sởi trong mẫu dịch họng hoặc nước tiểu, mang lại kết quả chính xác cao.
- Công thức máu: có thể thấy bạch cầu giảm, đặc biệt là lympho.
Hướng dẫn cũng lưu ý rằng trong trường hợp nghi ngờ sởi nhưng triệu chứng không điển hình, cần chẩn đoán phân biệt với các bệnh như rubella, nhiễm virus HHV-6 (bệnh ban đỏ ở trẻ em), hoặc sốt xuất huyết Dengue.
Phác Đồ Điều Trị Bệnh Sởi
Hiện tại, không có thuốc đặc trị virus sởi, nên điều trị chủ yếu tập trung vào việc giảm triệu chứng, nâng cao thể trạng và ngăn ngừa biến chứng. Bộ Y tế đưa ra phác đồ cụ thể như sau:
Điều trị triệu chứng:
- Hạ sốt: dùng paracetamol hoặc ibuprofen theo liều lượng phù hợp với tuổi và cân nặng.
- Bù nước và điện giải: uống oresol hoặc truyền dịch nếu có dấu hiệu mất nước do sốt cao hoặc tiêu chảy.
- Vệ sinh mắt, mũi: nhỏ mắt bằng nước muối sinh lý, làm sạch dịch tiết đường hô hấp.
Tăng cường dinh dưỡng:
- Bổ sung vitamin A: liều cao (50.000-200.000 IU tùy độ tuổi) trong 2 ngày liên tiếp để giảm nguy cơ biến chứng mắt và tử vong.
- Chế độ ăn giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa như cháo, súp.
Xử lý biến chứng:
- Viêm phổi: dùng kháng sinh (amoxicillin, cephalosporin) nếu có nhiễm khuẩn thứ phát.
- Viêm não: chuyển tuyến trên để điều trị tích cực, có thể cần dùng corticosteroid.
- Tiêu chảy: điều chỉnh chế độ ăn, bổ sung kẽm.
Hướng dẫn nhấn mạnh rằng người bệnh cần được cách ly ít nhất 4 ngày sau khi phát ban để tránh lây lan. Trường hợp nặng như suy hô hấp, viêm não hoặc xuất huyết cần nhập viện ngay lập tức.
Phòng Ngừa Bệnh Sởi: Tiêm Vắc-Xin Là Chìa Khóa
Bộ Y tế khẳng định tiêm vắc-xin là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa sởi. Trẻ em cần được tiêm 2 mũi vắc-xin sởi: mũi đầu tiên lúc 9 tháng tuổi và mũi thứ hai lúc 18 tháng tuổi. Đối với người lớn chưa tiêm hoặc chưa mắc sởi, việc tiêm phòng cũng được khuyến khích, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh có nguy cơ bùng phát.
Ngoài ra, các biện pháp phòng ngừa khác bao gồm:
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.
- Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người nghi mắc bệnh.
- Vệ sinh môi trường sống, tránh tụ tập đông người trong mùa dịch.
Vì Sao Hướng Dẫn Này Quan Trọng?
Hướng dẫn mới nhất từ Bộ Y tế không chỉ là tài liệu chuyên môn dành cho bác sĩ mà còn là nguồn thông tin hữu ích cho người dân. Việc hiểu rõ triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa giúp cộng đồng chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Với nhân viên y tế, tài liệu này đảm bảo sự đồng bộ trong chẩn đoán và điều trị, từ đó nâng cao hiệu quả kiểm soát dịch bệnh trên toàn quốc.
Kết Luận
Bệnh sởi vẫn là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng nếu không được kiểm soát kịp thời. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh sởi mới nhất từ Bộ Y tế, ban hành ngày 26/3/2025, là công cụ quan trọng giúp cả người dân và nhân viên y tế ứng phó hiệu quả với căn bệnh này. Từ việc nhận biết triệu chứng, chẩn đoán chính xác đến áp dụng phác đồ điều trị phù hợp, mỗi cá nhân đều có vai trò trong việc đẩy lùi sởi. Hãy đảm bảo tiêm vắc-xin đầy đủ và tuân thủ các khuyến cáo y tế để bảo vệ sức khỏe cho chính mình và cộng đồng.
Nếu bạn cần thêm thông tin chi tiết về bệnh sởi hoặc cách phòng ngừa, đừng ngần ngại liên hệ với cơ sở y tế gần nhất hoặc theo dõi các thông báo từ Bộ Y tế. Sức khỏe là tài sản quý giá nhất – hãy cùng chung tay ngăn chặn dịch bệnh!
Xem thêm:
